Prezıdent kúnin atap ótkenimizben, keıde biz onyń qanshalyqty mándi, mańyzdy ekenin bile bermeımiz. Bul bizde ǵana emes, álemniń ár túkpirindegi elde bar. Biraq ol ataýly merekeler qalaı atalyp ótiledi? Másele sonda.

2011 jyly Qazaqstan parlamenti Prezıdent kúnin atap ótý týraly zań shyǵardy. Sonan beri, ıaǵnı 2011 jyldyń 1 jeltoqsanynan bastap, Qazaqstanda Prezıdent kúni atalyp ótiledi. Óıtkeni 1991 jyldyń 1 jeltoqsanynda búkilhalyqtyq referendýmnyń nátıjesinde Nursultan Nazarbaev Qazaq SSR-niń prezıdenti bolyp saılandy. Bul kún Qazaqstan halqy úshin demalys, memelekettik mereke bolyp esepteledi.

Qazaqstanda ǵana emes, álemde de Prezıdentter kúni bar. Bul kúni álemniń ár túkpirinde memlekettik sharalar atalyp ótedi.

 AQSH-ta aqpan aıynyń árbir úshinshi dúısenbisi Prezıdent kúni bolyp esepteledi. Bul AQSH memleketin basqarǵan Djorlj Vashıntonnyń týǵan kúnine baılanysty belgilengen data. Al tarıhqa júginer bolsaq, bul shara 1782 jyldan bastalady. Amerıka Qurama Shtattarynda aqpannyń ár úshinshi dúısenbisinde saltanatty shara ótedi, barlyq mekemeler jabylady. Bul jumys kúni emes.

Sondaı-aq 2015 jyly AQSH prezıdenti Barak Obama «15 sáýirdi Avraam Lınkolndi eske alý kúni» dep jarıalaǵany belgili. Bul kúni amerıkalyqtar mekemeler men ǵımarattarda ilýli turǵan týlardy tómen túsiredi.  

Golandıada 27 sáýir – hanzadanyń týǵan kúni. Bul kúni halyq qyzǵylt-sary tústi kıim kıip, kóshege shyǵady. Halyq kóshe jaǵasyndaǵy saýda sórelerine úıindegi  taýarlaryn satýǵa qoıady.

Ulybrıtanıada atalǵan merekeni búkilhalyqtyq aýqymda toılaıdy. Ulybrıtanıa hanshaıymy II Elızaveta sáýir aıynda dúnıege kelse de, muny memleket dástúrli túrde 11 maýsymda atap ótedi. Bul kúni memlekettik mekemeler men ǵımarattarda Anglıanyń týy ilinip, saltanatty shara ótedi.

Taılandta hanzadanyń týǵan kúni ulttyq mereke jáne Ákeler kúni bolyp esepteledi. Bul kúni halyq hanzadaǵa eki án arnaýy kerek. Birinshisi–onyń barlyq armandary oryndalýy úshin, ekinshi án hanzada men hanshaıymǵa, onyń otbasyna arnap shyrqalady. Munyń barlyǵyn halyq qoldaryna balaýyz sham ustap turyp oryndaıdy.

Sondaı-aq 12 tamyz Taı hanshaıymynyń týǵan kúni jáne Analar merekesi bolyp esepteledi. Taılyqtar hanshaıymnyń týǵan kúnin ózderiniń otbasynda atap ótedi. Biraq kóshelerge hanshaıymnyń sýreti ilinip, saltanatty jaǵdaıda bezendiriledi.

Angolada 17 qyrkúıek – Agoshtıno Netonyń týǵan kúni. Bul eldiń birinshi prezıdentiniń týǵan kúni ǵana emes, sonymen qatar merekede táýelsizdik úshin kúresken azamattardy qurmettep, eske alady. Angolada 17 qyrkúıek kúni saltanatty sharalar uıymdastyrylyp, ártúrli buqaralyq saıys ótkiziledi.

Prezıdentter týraly ártúrli qyzyqty derekter:

1.Qazaqstan prezıdenti Nursultan Nazarbaev mektep bitirgennen keıin ushqysh bolýdy armandaǵan. Ol 1958 jyly Kıevtegi azamattyq avıasıa ınstıtýtynda synaqtan ótedi. Oǵan atalǵan oqý ornyna túsýge múmkindik berilgen tusta bul habar ata-anasy men týǵan –týystaryna málim bolady. Otbasy men aqsaqaldar keńesi aqyldasa kele «bolashaq prezıdentti» Kıevke jibermeý týraly sheshim qabyldaıdy. Sondyqtan ol avıasıa ınstıtýtyna tapsyrǵan  qujatyn qaıtaryp alady. Nursultan Ábishuly atalǵan joǵary oqý ornyna túser aldynda Qazaqstandaǵy bankterdiń birinde kúzetshi bolyp jumys istegen.

2.Tomas Djefferson – AQSH-tyń úshinshi prezıdenti. Ol óte tájirıbeli sáýletshi bolǵan. Tomas  Montıchelloda óte sáýletti, syrty kóz tartarlyq úı turǵyzǵan. Sondaı-aq Vırdjınıı ýnıversıtetinde  de Tomas Djeffersonnyń aıryqsha qoltańbasy bar.

3.Gaıtıdiń prezıdenti Klod Dúvale bul laýazymǵa 19 jasynda kelgen. Dıktator ákesi Fransýa Dúvale aıaq astynan qaıtys bolǵannan keıin ol 1971 jyly eldiń ómir boıǵy prezıdenti retinde sanaldy.

4.AQSH prezıdenti Ronald Reıganǵa 1981 jyly qastandyq jasalyp, oq atylǵanda, ol «negizi buǵyp qalýym kerek edi», - dep qaljyńdaǵan eken. Ronald Reıgannyń ómir joly men qyzmetindegi sýretterin salystyryp qarasańyz, ol shashyn 16 túske  boıaǵan kórinedi.

5.AQSH prezıdenti Djordj Býsh iskerlik ákimshilik magıstri ǵylymı dárejesin alǵan tuńǵysh amerıkalyq basshy.  

6.AQSH prezıdenti bolǵan Barak Obama 2006 jyly «Meniń ákemniń armany» atty aýdıokitaby úshin Gremmı syılyǵyn jeńip alǵan. Barak Obamanyń qurmetine AQSH-taǵy eń bıik taý Obama dep atalǵan eken.

7.Zımbambeniń eń qart prezıdenti bolǵan Robert Mýgabe aıyna 12 myń dollar zeınetaqy alyp kelgen. Osydan birer jyl buryn ol eldegi áskerı tóńkeristiń nátıjesinde bılikten ketti. Halqyn adam sanamaǵan onyń áıeli «Kúıeýim ólse, onyń súıegin de prezıdenttik laýazymǵa qoıamyn» dep eldi shoshytqany belgili. Aqyry qart kúıeýi byltyr tóńkeristiń nátıjesinde bılikten ketti.

8.. Ispanıa basshysy Hýan Karlos «Real» fýtbol klýbynyń jankúıeri bolyp esepteledi.

9. Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın – sambo men dzúdodan sport sheberi.
10. Lıvıa prezıdenti Mýammar Kaddafı óz elin 40 jyldan astam basqardy. Onyń tusynda eldegi barlyq komýnaldyq qyzmet tegin boldy. Ol AQSH pen Eýropa elderin jek kórdi. Kaddafı «álemniń alpaýyt elderi arabtardy túbinde kiriptar etedi. Sondyqtan musylmandar aldymen ózimiz bir bolýymyz kerek. Áıtpese, bizdi qurtady» dep batyl málimdeme jasaǵan. Aqyry aıtqany dál kelip, ózin amerıkalyqtar ıtqorlyqpen óltirdi.
11. Irannyń eks-prezıdenti Mahmud Ahmadınedjat amerıkalyq bılikke toıtarys bergen, sóıtip eldiń esinde qalǵan erjúrek prezıdent. Ol qazir qatardaǵy muǵalim bolyp qyzmet isteıdi.
12. Álemdegi eń kedeı prezıdent – Ýrýgvaı basshysy Hose Alberto Mýhıka. Ol áıelimen birge qala mańyndaǵy shaǵyn fermada turady. Onyń eki kúzetshisi jáne aqyldy ıti bar. Aıyna 12 myń dollar jalaqy alady. Jalaqysynyń 90 paıyzyn qaıyrymdylyq qoryna aýdarady. Hose Alberto Mýhıkanyń bir traktory jáne 1987 jylǵy «Folksvagen» kóligi jáne bir gektar jeri bar.